Lễ Thiết Linh-Lập Bàn thờ tang trong văn hóa người Việt

Lễ thiết linh(lập bàn thờ tang):

Lễ thiết linh là Lễ thiết lập linh vị,thiết lập linh toạ(lập bàn thờ tang), thường gọi là thiết linh vị, thiết linh toạ.Linh tọa đặt ở phía trước linh cữu, linh vịđặt trên linh toạ,hồn bạch đặt tựa vào linh vị (ngày nay thường dùng ảnh thay cho linh vị và hồn bạch). Bát hương để trước với 3 đài rượu phía ngoài, hai bên là đèn nến, ống hương. Trước linh vị đặt mâm ngũ quả, hai bên linh vị đặt hai cây chuối con. Đặt hai cây chuối có nghĩa lá rụng về cội (lá chuối khô không rời ra mà ôm lấy thân cây chuối), ngoài ra theo kinh nghiệm dân gian, chuối là loài cây có khả năng hút tử khí (hơi lạnh).

Linh vị (có nơi gọi là hiệu bụt, bài vị) thường ghi chức tước, họ, tên thụy,… người chết, bình thường thì che lại, khi cúng mới được mở ra. Nội dung của bài vị cũng khá giống với nội dung ghi trên minh tinh, chỉ khác một số từ đầu và từ cuối. Minh tinh (hay còn gọi là lá triệu) làm bằng vải đỏ, dài 7 thước ta (2,8m), trên viết chữ trắng, cán bằng cành tre dựng bên phía đông linh sàng. Theo tục xưa thì khi người chết đi, được người nhà tới xin những người chức sắc trong địa phương, hoặc trong làng xã để xin chữ Triệu, vị chức sắc này xét tính hạnh rồi viết vài ba chữ tinh theo khoảng giấy (ngày nay thì không cần đến xin chữ này nữa). Nếu người chết là đàn ông thì cho chữ trung tín hoặc nghiêm phụ hay mẫn trực,…Nếu là đàn bà thì cho chữ Trinh thuận hoặc Từ mẫu hay Nhân thục,…Trên minh tinh viết chức tước, họ, tên thụy và sau cùng thường là chi cữu để nêu cho thiên hạ thấy. Về phép viết minh tinh, có một quy tắc: “Nam Linh, nữ Thính, bất dụng Quỷ, Khốc nhị tự”, nghĩa là khi viết minh tinh phải tính số chữ ở dòng giữa sao cho chữ cuối cùng của dòng này (chữ Cữu) phải rơi vào đúng chữ Linh (nếu người chết là đàn ông) và chữ Thính (nếu người chết là đàn bà), không được nhầm Linh cho đàn bà, Thính cho đàn ông, và – dù là đàn ông hay đàn bà – tuyệt đối phải tránh không được để rơi vào hai chữ: Quỷ, Khốc. Nói cách khác, với người chết là đàn ông, để được chữ Linh thì tổng số chữ ở dòng giữa đem chia cho 4 phải được số dư là 3; Nếu là đàn bà, để được chữ Thính thì tổng số chữ ở dòng giữa đem chia cho 4 phải không còn dư (Nếu dư 1 là rơi vào chữ Quỷ, dư 2 là rơi vào chữ Khốc). Sau khi quan tài hạ huyệt, lá minh tinh được trải lên mặt áo quan rồi mới lấp đất. Theo tâm linh, minh tinh đã mang ý nghĩa là một tấm giấy thông hành của người chết khi về thế giới bên kia.