Tục treo quan tài trên vách đá ở Việt Nam

Tục treo quan tài trên vách đá ở Việt Nam

Không những ở Trung Quốc mà Việt Nam cũng có những dân tộc có tục lệ mai táng treo quan tài lên vách đá, vách núi, hoặc treo trong rừng cây. Các nhà khoa học đã chứng minh, những ngôi mộ làm bằng gỗ thân cây khoét rỗng này có thể từ thế kỷ X – XV, niên đại từ 500 – 1.000 năm. Vùng đất Thanh Hóa được biết đến với một mảnh đất có nhiều câu chuyện đầy sự bí ẩn, gây tò mò cho du khách thập phương. Năm 2007, người dân phát hiện nhiều quan tài cổ nằm cheo leo trên những đỉnh núi cao tại huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Từ thành phố Thanh Hóa ngược đường rừng hơn 150km về bản Muỗng, xã Trung Xuân, huyện miền núi Quan Sơn, rồi vượt sông Lò sang đến chân núi Pha Dờn đường lên đỉnh núi cực kỳ hiểm trở, phải dùng dây thừng leo qua vách đá dựng đứng, cao hàng chục mét. Hang Pha Dờn rộng lớn, sâu gần 20m, nhiều hang nhỏ.

Ở đó có hơn 30 bộ quan tài nằm lộn xộn, không còn nguyên vẹn do thời gian phong hóa và sự xâm hại của con người. Đây là các bộ quan tài làm bằng thân cây gỗ to đủ loại chẻ đôi ghép lại. Cứ hai miếng ghép thành bộ quan tài và bên trong được khoét rỗng để đặt thi thể người chết.
Đi sâu vào khu vực xã Suối Bàng huyện Mộc Châu thì thấy, rất nhiều các cỗ quan tài còn treo ở đó. 

Có nhiều ý kiến cho rằng những cổ quan tài trên là của dân tộc Thái nhưng theo  ông Hà Văn Khái – trưởng bản Muỗng: “Ngày xưa, ở đây có nhiều dân tộc sinh sống, trong đó có người Thái. Nhiều dân tộc bị tàn sát và phải ẩn nấp vào các hang núi, nên cũng không biết những chiếc quan tài đó là của tộc nào”. Các bộ quan tài cổ trên hiện chưa xác minh được chủ nhân là ai và có niên đại bao nhiêu năm. Các cơ quan chức năng còn đang nghiên cứu giám định. Tháng 5-2010, một đoàn khảo sát cũng đã phát hiện thêm gần 20 bộ ở hang Pha Quen, xã Trung Thượng. Quan tài cũng có kích thước như quan tài cổ ở hang Pha Dờn, nhưng bên trong chứa xương người, ché rượu cần, các vật dụng sinh hoạt của người xưa…

Cách đây 10 năm, một hang động trên ngọn núi thuộc địa phận thôn Khung, xã Thiết Kế, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa, ở độ cao khoảng 200 mét tính từ chân núi cũng được người dân địa phương phát hiện. Trong hang có chiều rộng và chiều sâu khoảng 10 mét chứa những cỗ quan tài cổ và nhiều mẩu xương thú lạ.

Trước cửa hang là một xương đầu trâu được đặt ngay ngắn trên một phiến đá lớn, cạnh đó là 6 bộ quan tài nằm ngổn ngang, tất cả đều không còn nguyên vẹn. Cái nhỏ nhất dài khoảng 2,5 mét, rộng khoảng 0,5 mét; cái lớn nhất dài khoảng 3,5 mét và rộng khoảng 0,7 mét.

Người dân thôn Khung không một ai biết rõ về lịch sử hang. Điều kỳ lạ là đường lên hang vô cùng hiểm trở với những vách đá dựng đứng. Khó đi là vậy, người đi không còn phải leo trèo rất vất vả, mà trong hang lại có những bộ quan tài to lớn, đặt lưng chừng cheo leo.

Đi liền với tục huyền táng là tục chia của cho người chết mà cụ thể ở đây là công cụ lao động, đồ dùng và của cải nữa.